آشنایی با محصولات VOIP سیسکو – بخش اول

وقت بخیر . با قسمت چهارم از سری مقالات آموزش ویپ سیسکو در خدمت شما عزیزان هستیم . پس از آشنایی با مفاهیم و مقدمات اولیه VOIP می‌خواهیم وارد دنیای سیسکو شویم و یک مرور کلی بر ویژگی‌ها و کاربرد‌های محصولات ویپ سیسکو داشته باشیم . کمپانی سیسکو برای راه‌اندازی یک مرکز تلفنی تحت شبکه قدرتمند محصولات و تجهزات بسیار‌ متنوعی را به بازار ارائه کرده است که همگی این محصولات به صورت کاملا یکپارچه و دقیق با یکدیگر هسته اصلی یک مرکز تلفن تمام عیار را شکل می‌دهند . محصولات UC یا Unified Communication سیسکو به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند .

• Cisco Unified Communications Manager Express (CME)
• Cisco Unified Communications Manager (CUCM)
• Cisco Unity Connection (CUC)
• Cisco Unified Communications Manager IM & Presence

چهار موردی که در فوق به آن اشاره شده است تنها راهکار‌های اصلی در محصولات ویپ سیسکو می‌باشند و شما می‌توانید با نصب و راه‌اندازی نرم‌افزار‌های دیگر قابلیت‌های ویژه‌ای به مرکز تلفنی سازمان خود اضافه کنید . در ادامه مقاله به بررسی محصولات ذکر‌ شده و دیگر راهکار‌های این کمپانی قدرتمند می‌پردازیم .

معرفی CME در راه‌کار‌های VOIP سیسکو

در مرحله‌ی اول از معرفی محصولات ویپ سیسکو به معرفی CME می‌پردازیم . همانطور که می‌دانید روترهای سیسکو دارای قابلیت‌های بسیار زیادی هستند که یکی از این ویژگی‌ها قابلیت تبدیل شدن به مرکز تلفن می‌باشد . شما می‌توانید روی روتر سیسکو خود با قرار دادن PVDM و ماژول‌های FXO , FXS , E1 و … ( که در مقالات بعدی در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد ) یک مرکز تلفن ویپ ایجاد کنید . و با رجیستر کردن تلفن‌های خود روی CME تماس‌های خود را به کمک این روتر برقرار کنید .

نکته‌ای که در این باره باید در نظر داشته باشید این است که به طور کلی تنها روتر‌های سری ISR و ISRG2 قابلیت تبدیل شدن به مرکز تلفنی ویپ را دارند ( البته استثنا‌هایی هم وجود دارد که به دلیل مشکلات و عدم سازگاری در بسیاری از موارد از آن‌ها صرف نظر می‌کنیم ) .

مسئله‌ی دیگری که باید در مورد راه‌اندازی سرویس CME در نظر داشته باشید این است که روتر‌های سری ISRG2 دارای IOS Universal 15 می‌باشند که برای فعالسازی قابلیت CME روی آن‌ها باید کد لایسنس یا PAK تهیه فرمایید . روتر‌های سری ISR معمولا از IOS 12 استفاده می‌کنند . این IOS ها نیاز به مجوز فعالسازی برای CME ندارند .

بدیهی است که مدل‌های مختلف سرور سیسکو بسته به قدرت سخت‌افزاری که دارند تعداد تلفن‌های مختلفی را برای اتصال به مرکز تلفن CME پشتیبانی می‌کنند . بنابراین زمان تهیه روتر برای پیاده‌سازی CME حتما باید به توانایی و سازگاری مدل روتری که در نظر دارید توجه فرمایید .

چند نکته در رابطه با CME :

1. تلفن‌ها روی روتر سیسکو با دو پروتکل SCCP یا Sip رجیستر می‌شوند . زمانی که تلفن‌ها از SCCP استفاده می‌کنند Session پروتکل RTP ( که در قسمت سوم در رابطه با آن صحبت کردیم ) به صورت End To End برقرار می‌شود . یعنی RTP دیگر از روی روتر عبور نمی‌کند بلکه به صورت مستقیم بین دو تلفن برقرار می‌شود و در صورت حذف روتر پس از برقراری ارتباط ، تماس قطع نخواهد شد .
2. در هنگام تماس دو تلفن با یکدیگر ، عملیات جست‌وجو در جدول مسیریابی تماس ، تبدیل کدک ، ارسال سیگنال برای پایان تماس و … همگی توسط روتر انجام می‌شود .
3. CME به تنهایی قابلیت ضبط مکالمه ، IVR ، پست صوتی ، ویدیو کنفرانس و …. را ندارد . خدمات ویپ برای راه‌اندازی این قابلیت‌ها باید از نرم‌افزار‌ها یا ماژول‌های خارجی استفاده نمایید که به دلیل وجود مشکلات و مسائل متعدد در زمان پیاده‌سازی ، کاربرد این مرکز تلفنی سیسکو کاهش چشمگیری پیدا می‌کند .

معرفی CUE در راه‌کار‌های VOIP سیسکو

CUE یکی دیگر از محصولات ویپ سیسکو می‌باشد ، شما به کمک این ماژول سخت‌افزاری می‌توان قابلیت‌های متعددی روی روتر CME خود پیاده‌سازی نمایید . این ماژول‌ها در انواع مختلف با اینترفیس‌های مختلف برای اتصال به روتر سیسکو طراحی شده‌اند که باید متناسب با نوع روتر خود ، قطعه مناسب را تهیه و استفاده نمایید . در ادامه به برخی از قابلیت‌های این ماژول اشاره می‌کنیم .

 

 

• پست صوتی : یکی از قابلیت‌های CUE پست صوتی است که بسته به نوع آن تعداد صندوق‌های قابل پشتیبانی متغیر خواهد بود .
• تلفن گویا : یکی از قابلیت‌هایی که عموما در تمامی سازمان‌ها یا شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تلفن گویا می‌باشد . به کمک این ماژول می‌توانید قابلیت تلفن گویا را در سرور CME خود راه‌اندازی نمایید .
• SRSV : به طور خلاصه می‌توان گفت توسط این ماژول می‌توان یک بکاپ برای سرور CUC ( در مورد آن صحبت خواهیم کرد ) ایجاد نمود .
• SRTS : به طور خلاصه می‌توان گفت به کمک این قابلیت می‌توان یک بکاپ برای سرور CUCM ( در مورد آن صحبت خواهیم کرد ) ایجاد نمود .

معرفی CUCM , ابر غول مرکز تلفنی تحت شبکه در دنیا

یکی از مهم‌ترین محصولات ویپ سیسکو CUCM می‌باشد . اگر بخواهیم کمی واقع بین باشیم ، مرکز تلفن راه‌اندازی شده به کمک CME در بسیاری از سناریو‌ها کاربردی نخواهد بود ( البته در یک سناریو به شدت کاربردی هست که در مقالات بعدی به آن می‌پردازیم ) . استفاده از CME معمولا محدودیت‌های خاص خود را دارد که شاید بتوان از آن فقط در سازمان‌های یا ادارات کوچک استفاده نمود . به طور خلاصه می‌توان گفت : CUCM مرکز تماس نرم‌افزاری قوی‌تر و کاربردی‌تر کمپانی سیسکو می‌باشد که در مقیاس‌های نسبتا بزرگ و تعداد تلفن‌های زیاد با قابلیت‌های متعدد استفاده می‌شود . برای راه‌اندازی CUCM عموما از یک ماشین مجازی با حداقل RAM 8 و هارد ۱۲۰ گیگ استفاده می‌شود . بدیهی است که راه‌اندازی این سرور نیازمند لایسنس مخصوص به خود می‌باشد . ( امان از کرک !!! )

یکی از تفاوت‌های مهم بین CUCM و CME قراردادن سرور بکاپ برای مرکز تلفن می‌باشد . به طور خلاصه می‌توان گفت عمل قرار دادن سرور بکاپ برای مرکز تلفن CME معمولا مشکلات و معایب خاص خود را دارد که باعث می‌شود کمتر از آن در سناریو‌های خود استفاده کنیم . ولی در مرکز تلفن CUCM شما می‌توانید در هر کلاستر یک سرور اصلی یا Publisher ( که دیتابیس اصلی را دارد ) و ۱۹ سرور زیرمجموعه یا Subscriber داشته باشید . که حداکثر هشت Subscriber می‌توانند قابلیت Call Manager یا مدیریت تماس‌ها را داشته باشند ( اگر گیج شدی اصلا نگران نباش ، در ادامه مقالات همه مطالب به خوبی براتون جا می‌افته . فقط حتما همه مقالات رو با ما دنبال کنید ) . نکته‌ی دیگری که بهتر است بدانید این است که دیتابیس اصلی ، در سرور Publisher ذخیره می‌شود ، حتی زمانی که تغییری در سرور‌های Subscriber‌ های خود ایجاد می‌کنید ، این آپدیت به سرور Publisher منتقل شده و از آنجا در دسترس سرور‌های دیگر قرار می‌گیرد .

 

 

 

سرورهای بکاپ CUCM به صورت Active-Active ( فعالیت همزمان چند سرور ) فعالیت می‌کنند . خدمات voip مسئله‌ای که باید در این باره به آن توجه ویژه داشته باشید این است که سرور اصلی CUCM با Publisher تفاوت دارد . به عبارتی می‌توان گفت ما به سروری Publisher می‌گوییم که نسخه اصلی دیتابیس روی آن قرار داشته باشد . در حالی که سرور اصلی CUCM سروری است که هر گروه تلفن‌ها آن را سرور اصلی می‌بینند و در درجه‌ی اول تلاش می‌کنند تا به آن متصل شوند . به عنوان مثال در تصویر فوق سرور اصلی برای تلفن سمت چپ سروی یک و سرور اصلی برای تلفن سمت راست سرور دو است . حال اگر مشکلی در اتصال هر یک از تلفن‌ها به سرور اصلی خود رخ دهد ، آن تلفن خود را در سرور دیگر رجیستر می‌کند .

جمع‌ بندی :

تا این مرحله بخش اول معرفی محصولات وپ سیسکو به پایان می‌رسد . در این مقاله با ۴ هسته اصلی محصولات ویپ سیسکو آشنا شدیم و سه محصول CUCM ، CME ، CUE را مورد بررسی قرار دادیم . در قسمت بعدی مقالات آموزش ویپ سیسکو به بررسی دیگر محصولات و راه‌کار‌های ویپ سیسکو می‌پردازیم .

در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام در رابطه با قسمت چهارم آموزش VOIP سیسکو ، مشکلات خود را در بخش دیدگاه‌ها با کارشناس ویپ سیسکو گروه ویپینگ در میان بگذارید .

RTP چیست ؟

سلام . به سومین قسمت از دوره آموزش VOIP سیسکو CCNA Collaboration خوش آمدید . در این قسمت از سری مقالات آموزش ویپ سیسکو در بخش اول مقاله می‌خواهیم ببینیم که پروتکل RTP چیست ؟ ، و در مرحله‌ی بعد دلایلی که باعث می‌شوند تا متخصصین ویپ توجه ویژه‌ای به این پروتکل داشته باشند را مورد بررسی قرار دهیم . پس با ما همراه باشید .

کاربرد و عملکرد پروتکل RTP چیست ؟

همانطور که از عنوان مقاله پیداست ، موضوعی که در این قسمت از مقالات آموزش ویپ سیسکو می‌خواهیم مورد بررسی قرار دهیم نه تنها در دنیای Cisco Collaboration بلکه در تمام دنیای ویپ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یک متخصص ویپ باید با آن آشنایی کامل داشته باشد .

در دنیای ویپ دو پروتکل مهم و جدید با نام‌های RTP و RTCP وجود دارد که این دو پروتکل‌های انتقال مدیا هستند . پروتکل RTP در لایه چهارم مدل استاندارد OSI قرار دارد . این پروتکل سه پارامتر مهم Sequence Number و Time Stamp و Payload Type را به بسته ارسالی اضافه می‌کند که کاربرد هر یک از این پارامتر‌ها را در ادامه توضیح می‌دهیم .

• Time Stamp : به کمک این پارامتر می‌توان با بافر کردن پکت‌ها ، Jitter یا اختلاف تاخیر در رسیدن پکت‌ها ( که در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم . ) را حذف نمود .
• Sequence Number : به کمک این پارامتر می‌توان بسته‌های ارسالی را شماره‌دار ارسال نمود خدمات ویپ تا سمت دریافت کننده پکت‌های دریافتی را متناسب با شماره آن‌ها مرتب کرده و صوت مورد نظر را باز‌سازی نماید .
• Payload Type : همانطور که می‌دانید پروتکل RTP برای انتقال صدا و تصویر مورد استفاده قرار می‌گیرد . پارامتر Payload Type نوع پروتکل RTP را مشخص می‌نماید .

در تصویر ذیل می‌توانید اطلاعات هدر RTP را مشاهده نمایید .

 

 

هنگامی که دو شخص با یک‌دیگر شروع به مکالمه صوتی یا تصویری می‌کنند ، پروتکل RTP با انتخاب یک پورت زوج در محدوده‌ی ۱۶۳۸۴ تا ۳۲۷۶۷ شروع به فعالیت می‌کند . نکته‌ی بسیار مهمی که باید در مورد پروتکل RTP در نظر داشته باشید این است ارتباط RTP به صورت یک طرفه برقرار می‌شود . بنابراین هنگامی که دو شخص مشغول مکالمه‌ی دو طرفه هستند در حقیقت دو ارتباط RTP بین آن‌ها ایجاد شده است .

 

نقش پروتکل RTCP در ارتباط RTP چیست ؟

حال که با پروتکل RTP آشنا شدید وقت آن رسیده است تا با پروتکل همکار RTP یعنی RTCP نیز آشنا شوید . خدمات voip در یک تماس ، درست پس از برقراری ارتباط RTP پروتکل RTCP وارد عمل می‌شود . وظیفه اصلی این پروتکل جمع‌‌آوری اطلاعات رد و بدل شده بین دو دستگاه می‌باشد که این اطلاعات عبارت‌اند از :

• Packet Count : تعداد پکت رد و بدل شده بین دو دستگاه .
• Packet Delay : مدت زمان تاخیری که طول می‌کشد تا یک پکت از مبدا خود به مقصد مورد‌ نظر برسد .
• Packet Loss : تعداد پکت‌های از دست رفته در ارتباط .
• Jitter : اختلاف زمانی بین تاخیر پکت‌ها می‌باشد . به عنوان مثال فرض کنید پکت شماره یک با تاخیر ۱۰۰ میلی ثانیه‌ای به مقصد خود می‌رسد . سپس پکت دوم با تاخیر ۵۰ میلی ثانیه‌ای توسط گیرنده دریافت می‌شود . در این حالت میزان Jitter برابر با مقدار ۵۰ میلی ثانیه خواهد بود .

نکته دیگری که باید در مورد پروتکل RTCP به یاد داشته باشید این است که RTCP همیشه پورت فرد بعدی انتخاب شده توسط پروتکل RTP را برای ایجاد یک نشست UDP دیگر انتخاب می‌کند . به عنوان مثال اگر RTP پورت ۱۷۸۵۴ را انتخاب نماید ، RTCP پورت ۱۷۸۵۵ را برای جمع‌آوری آمار اطلاعات رد و بدل شده انتخاب می‌کند .

تذکر : وجود یک تاخیر بسیار کوتاه در ارتباطات شبکه ، به خصوص ارتباطات WAN تا حدودی طبیعی می‌باشد و استفاده از سیستم ویپ در لینک‌هایی که میزان تاخیر در آن‌ها در حد استاندارد باشد وجود دارد . اما زمانی که میزان Delay در یک لینک از حد طبیعی خود خارج می‌شود و یا میزان Jitter بالا می‌رود ، سیستم VOIP راه‌اندازی شده در آن لینک دچار اختلال در مکالمه می‌شود . این نوع از مشکلات معمولا در لینک‌های وایرلس و لینک‌های WAN متداول‌تر هستند . بنابراین بهتر است پیش از راه‌اندازی سیستم تلفنی VOIP در چنین ارتباطاتی ، از پایدار بودن پهنای باند مورد نیاز اطمینان حاصل فرمایید .

جمع‌بندی مقاله :

در این مقاله آموزشی پس از آشنایی با پروتکل RTP و ویژگی‌های آن ، وظایف پروتکل RTCP را مورد بررسی قرار دادیم و مفهوم اطلاعات جمع‌آوری شده توسط این پروتکل را شرح دادیم .
شاید برایتان سوال شده باشد که چه چیز باعث شده است تا آشنایی با پروتکل‌های RTP و RTCP یکی بخش‌های مهم آموزش ویپ شده باشد ؟ دلیل اصلی اهمیت آشنایی با این دو پروتکل این است که در بسیاری از سناریو‌هایی که در آن یک متخصص ویپ اقدام به راه‌اندازی یا رفع اشکال مرکز تلفنی ویپ می‌کند . اگر با این دو پروتکل آشنایی کامل نداشته باشد با مشکلات زیادی رو به رو خواهد شد . چرا که اگر این دو پروتکل به دلایل متعددی مانند فایروال‌ها و …. امکان برقراری ارتباط نداشته باشند مسائلی مانند عدم ارسال و دریافت صدا ، یک طرفه شدن مکالمه و …. پیش خواهد آمد که همین موضوع باعث سردرگمی شخص خواهد شد . علاوه بر این در سناریو‌هایی که در آینده مورد بررسی قرار می‌دهیم گاهی لازم می‌شود تا تنظیماتی را برای برقراری ارتباط این دو پروتکل انجام دهیم که آشنایی با این دو پروتکل از ملزومات اجرای آن سناریو‌ها خواهد بود .

در قسمت بعدی مقاله آموزش ویپ سیسکو ، با بررسی تجهیزات و و نرم‌افزار‌های گوناگون ویپ ارائه شده توسط شرکت سیسکو در خدمت شما عزیزان خواهیم بود . در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام در مورد مقاله RTP چیست ؟ ، می‌توانید مشکلات خود را در بخش دیدگاه‌ها با کارشناسان ویپ سیسکو گروه ویپینگ در میان بگذارید .

PVDM چیست ؟

سلام . به دومین قسمت مقالات آموزش ویپ سیسکو خوش آمدید . در این قسمت از دوره آموزش VOIP سیسکو  و یا Cisco Collaboration می‌خواهیم بحث را با یکی از مهم‌ترین قطعات ضروری برای راه‌اندازی یک مرکز تلفنی مبتنی بر راه‌کارهای سیسکو ، یعنی PVDM ادامه دهیم . اولین سوالی که حتما برای شما مطرح می‌شود این است که  PVDM چیست و چه کاربردی دارد ؟ برای پاسخ به این سوال و بررسی نحوه انتخاب یک PVDM مناسب برای Router سیسکو در ادامه مقاله با ما همراه باشید .

ماژول PVDM در روترهای CISCO چیست ؟

برای پاسخ به این سوال بگذارید یک قدم به عقب بازگردیم . همه‌ی ما می‌دانیم که روتر‌های سیسکو یکی از پرکاربرد‌ترین تجهیزات برای راه‌اندازی شبکه یک سازمان می‌باشند و این روتر‌ها در شبکه وظیفه مسیریابی و ارسال و دریافت اطلاعات را بر عهده دارند . بنابراین زمانی که برای یک شرکت یک روتر سیسکو تهیه می‌کنید منابع سخت‌افزاری آن روتر صرفا برای مسیریابی و ارائه سرویس به شبکه طراحی شده است و ما اگر بخواهیم از آن روتر برای پردازش بسته‌های صوتی آنالوگ به دیجیتال ( فرایند ابتدایی VOIP ) نیز استفاده کنیم باید منابع سخت‌افزاری لازم برای آن روتر را نیز تامین نماییم .

حال که با دلیل احتیاج به منابع سخت‌افزاری دیگر برای راه‌اندازی ویپ سیسکو آشنا شدید ، خدمات ویپ باید بدانید که وظیفه تبدیل بسته‌های صوتی آنالوگ به دیجیتال بر عهده چیپ‌های DSP می‌باشد . به طور خلاصه می‌توان گفت DSP‌ ها چیپ‌هایی هستند که وظیفه پردازش عملیات نمونه‌گیری ، رمز‌نگاری و فشرده‌سازی صداهای آنالوگی که وارد روتر می‌شوند را بر عهده دارند . این DSP ها بر روی ماژولی به نام PVDM سوار هستند . در ادامه می‌توانید تصویر یک ماژول PVDM را مشاهده نمایید .

 

 

تذکر : همانطور که گفته شد DSP ها وظیفه پردازش اطلاعات Voice را بر عهده دارند . بنابراین اگر شما از ماژول‌های VIC FXO – FXS به تنهایی استفاده نمایید نتیجه این خواهد بود که سیستم تلفنی شما به درستی کار نخواهد کرد و شما با شبکه PSTN هیچ ارتباطی نخواهید داشت .

تذکر : همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌نمایید PVDM ها شباهت زیادی با Memory های قدیمی دارند بنابراین دقت کنید که آن را با RAM روتر اشتباه نگیرید . این ماژول‌ها درست مانند RAM روتر روی بورد اصلی روتر قرار می‌گیرند.

در تصویر زیر می‌توانید کارت Memory روتر که با دایره‌ی زرد رنگ مشخص شده است و PVDM که با دایره‌ی قرمز مشخص شده است را مشاهده نمایید .

نسل‌های مختلف PVDM چیست ؟

پس از پاسخ به سوال PVDM چیست ؟ می‌خواهیم انواع یا بهتر است بگوییم نسل‌های مختلف آن را بهتر بشناسیم . PVDM ها امروزه در نسل‌های دو ( برای روتر‌های سری ISR ) سه ( برای روتر‌های سری ISR G2 ) و چهار ( برای روتر‌های سری جدید مانند ۴۴۰۰ ، ۴۳۰۰ و … ) در بازار موجود می‌باشند . خدامت voip در ادامه برای درک بهتر از نحوه انتخاب و خرید PVDM مناسب به چند مورد از پارت‌نامبر‌های آن اشاره می‌کنیم .

ماژول PVDM نسل دو

• PVDM2-8 : با قابلیت ۸ کانال Voice و Video
• PVDM2-16 : با قابلیت ۱۶ کانال Voice و Video
• PVDM2-32 : با قابلیت ۳۲ کانال Voice و Video
• PVDM2-48 : با قابلیت ۴۸ کانال Voice و Video
• PVDM2-64 : با قابلیت ۶۴ کانال Voice و Video

ماژول PVDM نسل سه

• PVDM3-16 : با قابلیت ۱۶ کانال Voice و Video
• PVDM3-32 : با قابلیت ۳۲ کانال Voice و Video
• PVDM3-64 : با قابلیت ۶۴ کانال Voice و Video
• PVDM3-128 : با قابلیت ۱۲۸ کانال Voice و Video
• PVDM3-192 : با قابلیت ۱۹۲ کانال Voice و Video
• PVDM3-256 : با قابلیت ۲۵۶ کانال Voice و Video

همانطور که در لیست فوق مشاهده می‌نمایید تعداد کانال Voice و Video در مدل‌های مختلف PVDM با یکدیگر متفاوت می‌باشد . اما اعداد نوشته شده در نام PVDM چیست ؟ عدد اول از سمت چپ نسل PVDM و عدد دوم از سمت چپ نشان دهنده تعداد تماس همزمانی است که آن PVDM با کدک G711 می‌تواند پشتیبانی کند . پس با ذکر این موضوع حتما متوجه شده‌اید که هنگام انتخاب PVDM باید تعداد تماس‌ همزمان و کدک مورد استفاده در سناریوی خود را در نظر داشته باشد . اما گاهی اوقات به دلیل پیچیدگی سناریو ممکن است محاسبه PVDM مورد نیاز برای روتر کمی دشوار باشد . در این حالت بهتر است با مراجعه به سایت رسمی سیسکو و معرفی سناریوی خود PVDM مورد نیاز را محاسبه نمایید .

جمع بندی و نکات مهم برای انتخاب PVDM :

حال که پاسخ سوال PVDM چیست ؟ را متوجه شدیم و انواع نسل‌ها و نحوه انتخاب آن را مورد بررسی قرار دادیم می‌خواهیم با طرح چند پرسش و پاسخ به یکسری از نکات بسیار مهم مرتبط با PVDM اشاره نماییم .

• هیچ تماسی با بیرون از شبکه ندارم و تمامی تماس‌ها درون شرکت و با یک روتر انجام می‌شوند . آیا باز هم PVDM احتیاج دارم ؟
  خیر . همانطور که گفته شد DSP های موجود روی PVDM تنها برای عمل تبدیل کدک ، رمزنگاری و … استفاده می‌شوند . بنابراین زمانی که هیچ گونه تغییر کدکی در روتر انجام نمی‌شود نیازی به PVDM نخواهد بود .

• آیا امکان تبدیل PVDM2 برای روترهای ۲۹۰۰ ، ۳۹۰۰ وجود دارد ؟بله ، مبدل PVDM2 با نام PVDM Adapter وجود دارد

• آیا می‌توان روی یک روتر از یک PVDM3 و یک PVDM2 با تبدیل استفاده نمود ؟
  خیر . تمامی PVDMهای استفاده شده در یک دامین یا یک بورد باید از یک نسل باشند .

مباحث مرتبط با مقاله ( PVDM چیست ؟ ) در همینجا به پایان می‌رسد . در قسمت بعدی سری مقالات آموزش ویپ سیسکو بحث را با یکی دیگر از مباحث Collaboration ادامه خواهیم داد . در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام از طریق بخش دیدگاه‌ها با کارشناسان ویپ Cisco ما در ارتباط باشید .

آموزش ویپ سیسکو COLLABORATION

سلام . به اولین قسمت از دوره‌ آموزش ویپ سیسکو خوش آمدید . در این دوره از مقالات آموزش ویپ گروه ویپینگ می‌خواهیم به بررسی و آموزش گام به گام مراکز تلفنی تحت شبکه کمپانی بسیار قدرتمند Cisco بپردازیم . برای شروع در ابتدای کار با مباحث و مفاهیم اولیه سیستم‌های تلفنی شروع می‌کنیم و گام به گام با توضیح مطالب مختلف و انجام سناریو‌های متعدد به سمت یادگیری این تکنولوژی بی‌نظیر حرکت می‌کنیم . مباحث انتخابی این مقالات بر اساس سرفصل‌های کتاب Cisco Collaboration با کد آزمون ۰۶۰-۲۱۰ می‌باشد که برای شرکت در آزمون رسمی CCNA Collaboration آشنایی با آن ضروری است .

مفاهیم اولیه آموزش ویپ سیسکو :

همانطور که می‌دانید برای تسلط بر یک بحث علمی ، باید درک درستی از مفاهیم اولیه و پایه‌ای آن مبحث داشته باشیم . چراکه در هنگام پیاده‌سازی سناریو‌های متعدد با اصطلاحات و پارامتر‌هایی رو به رو می‌شویم که برای کارکرد درست سیستم ویپ مجبور به تنظیم آن‌ها هستیم . به همین علت در شروع دوره آموزش ویپ سیسکو مفاهیم و مطالب پایه‌ای را مورد بررسی قرار می‌دهیم و در ادامه با مباحث اصلی و پیچیده‌ی Collaboration یادگیری این تکنولوژی جذاب را ادامه می‌دهیم .

Signaling درخطوط آنالوگ :

یکی از مفاهیم و مطالب مقدماتی که باید برای راه‌اندازی یک سیستم تلفنی ویپ با آن آشنایی داشته باشید خدمات ویپ انواع سیگنالینگ در خطوط آنالوگ می‌باشد . خط تلفنی که ارتباط شما را با مرکز مخابرات منطقه شما برقرار می‌کند دارای یک زوج سیم می‌باشد که یکی از آن‌ها Ground یا قطب مثبت ( که به آن Tip گفته می‌شود ) و دیگری باطری یا قطب منفی ( که به آن ( Ring گفته می‌شود ) می‌باشد . خط آنالوگ دارای دو نوع سیگنالینگ Loop Start و Ground Start می‌باشد که عموما از Loop start برای خانه‌ها و از Ground Start برای سیستم تلفنی‌های جدیدی که در مراکز بزرگ به کار برده می‌شوند ، استفاده می‌کنند .

از جمله تفاوتی که میان این دو نوع سیگنالینگ وجود دارد وجود Glare یا خط رو خط  در سیگنالینگ نوع Loop Start می‌باشد . نحوه عملکرد سیگنالینگ Ground Start از تلفن‌های پولی الگو برداری شده است . به این صورت که تا زمانی که درون تلفن سکه نمی‌انداختید صدای بوق را نمی‌شنیدید .

 

 

Signaling درخطوط دیجیتال :

همانطور که می‌دانید امروزه دیگر در بسیاری از سازمان‌ها و ادارات از خطوط دیجیتال خدمات voip برای برقراری تماس تلفنی استفاده می‌شود . این خطوط به ما این امکان را می‌دهند تا با استفاده از یک زوج سیم تعداد زیادی تماس همزمان برقرار کنیم . علاوه بر این توسط خطوط دیجیتال می‌توانیم صدای طرفین تماس را برای مسافت‌های بسیار دور تقویت و ارسال نماییم . یکی از مباحث مهمی که در مراحل آموزش ویپ سیسکو باید با آن آشنایی داشته باشیم سیگنالینگ خطوط دیجیتال می‌باشد . خطوط دیجیتال عموما در کشور‌های کانادا ، آمریکا و ژاپن در قالب T1 و در ایران و کشور‌های اروپایی در قالب E1 به درخواست کننده‌گان ارائه می‌شود . یک خط T1 دارای ۲۴ کانال صوتی با پهنای باند ۶۴ Kkbps و یک خط E1 دارای ۳۲ کانال برای ارسال صوت می‌باشد .

خطوط دیجیتال دارای ۲ نوع سیگنالینگ می‌باشند .

• CAS) Channel Associated Signaling) : در این حالت اطلاعات سیگنالینگ در میان بقیه فرکانس مکالمات به عنوان صوت منتقل می‌شود .
• CCS) Common Channel Signaling) : در این حالت اطلاعات سیگنالینگ در دو کانال مجزا ارسال می‌شود .

آشنایی با PSTN :

برای درک بهتر مراحل آموزش ویپ سیسکو بهتر است با برخی از کلمات و واژه‌های تخصصی این زمینه آشنا شوید .

Local Loop : لینک بین مشتری ( مانند خانه یا ادارات ) با مرکز مخابرات می‌باشد .

Trunk : ارتباط بین سوییچ‌ها را ترانک می‌گویند . این سوییچ‌ها می‌توانند سوییچ‌های مخابرات یا خصوصی باشند .

Private Switch : منظور از سوییچ خصوصی شبیه‌سازی یک PSTN در مقیاس کوچک برای یک شرکت می‌باشد تا دیگر نیازی به برقراری ارتباط با مخابرات برای برقراری تماس داخلی نباشد .

Digital Telephone : تلفن‌هایی هستند که عموما به PBX متصل می‌شوند . این تلفن‌ها صدا را به کد‌های ۰ و ۱ تبدیل کرده و به سمت مرکز تلفن ارسال می‌کنند . تلفن‌های دیجیتال بر خلاف تلفن‌های معمولی که از دو کابل برای اتصال استفاده می‌کنند ، از ۴ سیم یا دو زوج سیم برای اتصال به PBX استفاده می‌کنند .

 

کدک صوتی :

یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی که باید در مراحل آموزش ویپ سیسکو با آن آشنایی داشته باشید ، کدک‌های صوتی می‌باشد . یک کارشناس راه‌اندازی مراکز تلفنی ویپ باید با انواع کدک‌های صوتی و کاربرد‌ آن‌ها در سناریو‌های مختلف آشنایی کامل داشته باشد . چرا که در صورتی که در زمان پیاده‌سازی یک مرکز تلفن ویپ Codec صوتی مناسب انتخاب نشود ، ممکن است با مشکلات بسیاری مانند قطع و وصل شدن صدا ، تاخیر در صدا ، اکو و …. مواجه شوید . مفهوم کدک صوتی به طور کامل در مقاله ( کدک صوتی چیست ؟ ) از مقالات کابردی گروه VoiPing بررسی شده است اما به طور خلاصه می‌توان گفت به نحوه تبدیل یک صدای یا موج آنالوگ به سیگنال دیجیتال Codec صوتی گفته می‌شود . این فرایند تبدیل در کدک‌های مختلف به شکل‌های گوناگونی انجام می‌شود که همین امر باعث به وجود آمدن انواع زیادی کدک می‌شود .

 

جمع‌بندی قسمت اول :

در قسمت اول دوره بلاگی آموزش ویپ سیسکو با روند آموزشی مقالات سیسکو ، انواع سیگنالینگ خطوط آنالوگ ، انواع خطوط دیجیتال و سیگنالینگ آن‌ها ، کلمات و اصطلاحات پرکاربرد دنیای VOICE و مفهوم کلی کدک‌های صوتی که برای شروع دوره آموزش ویپ سیسکو دانستن آنها ضروری می‌باشد ،  آشنا شدیم . در مقاله‌ی بعدی یادگیری دوره‌ی Collaboration را با معرفی قطعات اصلی روتر‌ها و تجهیزات سیسکو ادامه خواهیم داد .

در صورت وجود هر‌گونه سوال یا ابهام می‌توانید از بخش نظرات برای برقراری ارتباط با کارشناسان VOIP سیسکو گروه VoiPing در ارتباط باشید .

تغییر فریمور تلفن سیسکو مدل ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱

در این قسمت از مقالات آموزشی ویپ سیسکو به بررسی نحوه تغییر Firmware تلفن سیسکو ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ که نسبتا از Frimware یکسانی استفاده می‌کنند ، می‌پردازیم . همانطور که در مقاله آموزشی نحوه تغییر FIRMWARE تلفن سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ ذکر شد ، در برخی مواقع لازم است تا فریمور برخی از تلفن‌های قدیمی سیسکو که به صورت پیش فرض از پروتکل SIP پشتیبانی نمی‌کنند را تغییر دهیم . که در این مقاله آموزشی به نحوه تغییر فریمور ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ می‌پردازیم .

همانند قبل در اولین قدم از تغییر فریمور تلفن سیسکو به تشخیص نوع Firmware نصب شده روی تلفن می‌پردازیم .

تشخیص نوع فریمور تلفن CISCO :

برای این کار همانند مدل ۷۹۴۰ و ۷۹۶۰ در ابتدا در منوی Setting وارد بخش Status شوید و سپس Firmware versions را انتخاب نمایید . همانطور که در تصویر ذیل می‌بینید در زیر Application Load ID یک مقدار مانند P0S308200 نمایش داده می‌شود که کارکتر سوم آن یکی از مقادیر ذیل می‌باشد .

• اگر ۰ باشد Firmware تلفن از نوع SCCP می‌باشد .
• اگر S باشد Firmware تلفن از نوع SIP است .
• اگر M باشد Firmware تلفن از نوع MSCP می‌باشد .

 

 

 

بررسی روند تغییر فریمور تلفن سیسکو ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ :

همانند مدل ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ ، برای تغییر فریمور تلفن ۷۹۶۱ و یا ۷۹۴۱ ابتدا خدمات ویپ باید فایل‌های فریمور مورد نیاز را تهیه کنیم (فایل‌های لازم در انتهای این مقاله برای دانلود قرار داده شده است) سپس از طریق یک سرویس TFTP سرور ، آن فایل‌ها را برای تلفن در دسترس قرار دهیم . از طرفی در برخی موارد ممکن است به دلایل مختلفی مانند بوت نشدن تلفن و یا …. نتوانیم به صورت دستی روی تلفن ، IP سرور TFTP را تنظیم نماییم در چنین حالتی باید از یک سرویس DHCP برای معرفی سرور TFTP با Option شماره ۶۰ و یا ۱۵۰ استفاده نماییم .

پس با توجه به توضیحات ذکر شده به طور کلی پس از آماده سازی فایل‌های لازمه به یک TFTP Server و یک DHCP سرور احتیاج داریم . در این سناریو از نرم‌افزار Tftpd64 برای راه‌اندازی TFTP و DHCP سرور استفاده می‌کنیم .

تذکر : همانطور که می‌دانیم اگر در شبکه خود بیش از یک DHCP server داشته باشیم ممکن است با اختلال رو به رو شویم .

تذکر : قابلیت DHCP باید روی تلفن فعال باشد و روی آن IP قرار نگرفته باشد .

آماده سازی فایل‌ها برای تغییر فریمور تلفن سیسکو ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ :

آماده‌سازی فایل‌ها برای ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ شباهت زیادی به تنظیم فایل‌های ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ دارد . زمانی‌ که می‌خواهید فریمور تلفن سیسکو ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ را به حالت سیپ ساپورت تغییر دهیم ، فایل‌های کانفیگ و فریمور تلفن که لینک دانلود آن در پایین صفحه وجود دارد نگاه می‌کنید ، در این میان فایل‌هایی را می‌بینید که نام‌ آن‌ها فرمت SEP************.cnf را دارند . هر یک از این فایل‌ها فایل کانفیگ یک تلفن می‌باشند که برای تنظیم ، باید در مرحله‌ی اول نام فایل را به فرمت sip(mac-address).cnf تغییر دهید ( مثلا SIP1a2a3a4a5a6a.cnf ) و سپس آن را با notepad باز کرده و مقادیر مورد نظر خود را برای تنظیم تلفن وارد نمایید . خدمات voip با کمی دقت به متن فایل‌ کانفیگ می‌توان به سادگی نحوه تغییر آن را متوجه شد. به عنوان مثال به چند مورد از سطر‌های اصلی آن اشاره می‌کنیم .

همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌کنید گزینه‌های زیادی برای تنظیم دقیق تلفن وجود دارد که ما به صورت سطحی به برخی از آن‌ها اشاره کردیم .

تغییر فریمور تلفن سیسکو ۷۹۴۱ و ۷۹۴۱ با TFTPD64 :

در ابتدای کار باید تلفن و کامپیوتر در یک شبکه به یکدیگر متصل باشند . سپس تنظیمات TFTP را روی نرم‌افزار به صورت ذیل انجام می‌دهیم .

۱- ابتدا وارد نرم‌افزار می‌شویم و روی Settings کلیک می‌کنیم .

 

 

۲- سپس وارد تب TFTP می‌شویم و فیلد‌های ذیل را پر می‌کنیم

• Base Directory : در این قسمت آدرس یک فولدر که فایل‌های Firmware جدید را درون آن قرار داده‌اید را وارد نمایید . لازم به ذکر است که فایل‌های Firmware باید از حالت فشرده خارج شده باشد . ( باید Firmware جدید SIP را متناسب با تلفن خود دانلود نمایید . Firmware مناسب SIP ساپورت برای تلفن ۷۹۶۱ در پایین صفحه قابل دانلود می‌باشد . )
• Bind TFTP to this address : در این قسمت باید کارت شبکه‌ای که از طریق آن به تلفن دسترسی دارید و می‌خواهید روی آن سرویس TFTP اجرا شود را وارد نمایید

 

 

۳- سپس وارد تب DHCP می‌شویم و فیلد‌های ذیل را پر می‌کنیم .

• IP pool start address : در این فیلد شروع آدرس‌های DHCP مورد نظر را وارد نمایید .
• Size of pool : در این قسمت تعداد IP ارائه شده در DHCP را وارد نمایید .
• Def router : برای تغییر Firmware بهتر است در این بخش IP سیستم خود (TFTP Server) را وارد نمایید .
• Mask : Mask ای پی را وارد نمایید .
• Additional option : در این بخش باید در فیلد اول عدد ۶۰ و در فیلد دوم آدرس سیستم خود ( TFTP Server ) را بدهید . ( در فیلد اول باید عدد Option وارد شود که معمولا عدد ۶۰ یا ۱۵۰ قرار می‌گیرد . )
• Bind DHCP to this address : در این قسمت باید کارت شبکه‌ای که از طریق آن به تلفن دسترسی دارید و می‌خواهید روی آن سرویس DHCP اجرا شود را وارد نمایید .

 

 

۴- پس از انجام مراحل فوق روی ok کلیک می‌کنیم . سپس در مرحله آخر کافیست یک بار تلفن خود را خاموش و روشن نمایید . تلفن در هنگام بوت شدن با سرور TFTP ارتباط برقرار کرده و فایل‌های Firmware جدید را دریافت می‌کند .

برای مطالعه و آموزش بیشتر مطالب مرتبط با تجهیزات ویپ Cisco ، بلاگ‌های آموزش ویپ گروه VoiPing را دنبال نمایید . در مقالات بعدی به تغییر Firmware دیگر تلفن‌های سیسکو و کانفیگ تجهیزات ویپ این شرکت می‌پردازیم .

در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام در مورد تغییر فریمور تلفن سیسکو مدل ۷۹۶۱ و ۷۹۴۱ در بخش دیدگاه‌ها با ما در ارتباط باشید .

تغییر FIRMWARE تلفن سیسکو مدل ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰

 

در این مقاله آموزشی به بررسی نحوه تغییر Firmware تلفن سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ که از فریمور نسبتا یکسانی استفاده می‌کنند ، می‌پردازیم . همانطور که می‌دانیم برای اتصال تلفن‌های ویپ به مرکز تلفن استریسک عموما از پروتکل SIP استفاده می‌شود ، این در حالی است که تلفن‌های ۷۹۶۰ ، ۷۹۴۰ و اغلب تلفن‌های شرکت سیسکو به صورت پیش فرض از پروتکل اختصاصی خود یعنی SCCP استفاده می‌نمایند . بنابراین برای اتصال این تلفن‌ها به مرکز تلفن استریسک یا باید از ماژول Chan_SCCP در استریسک استفاده شود و یا فریمور تلفن‌های سیسکو به فریموری که پروتکل SIP را پشتیبانی می‌کند تبدیل شود . لازم به ذکر است که تلفن‌های جدید برند سیسکو همگی به صورت پیش‌فرض هم از پروتکل SCCP و هم از SIP پشتیبانی می‌کنند .

ما در این مقاله به بررسی راهکار دوم یعنی تغییر فریمور تلفن‌های سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ می‌پردازیم .

در اولین قدم از تغییر فریمور تلفن سیسکو به نحوه تشخیص نوع Firmware نصب شده روی تلفن می‌پردازیم .

تشخیص نوع فریمور تلفن CISCO :

 

برای این کار ابتدا در منوی Setting وارد بخش Status شوید و سپس Firmware versions را انتخاب نمایید . همانطور که در تصویر ذیل می‌بینید در زیر Application Load ID یک مقدار مانند P0S308200 نمایش داده می‌شود که کارکتر سوم آن یکی از مقادیر ذیل می‌باشد .

• اگر ۰ باشد Firmware تلفن از نوع SCCP می‌باشد .
• اگر S باشد Firmware تلفن از نوع SIP است .
• اگر M باشد Firmware تلفن از نوع MSCP می‌باشد .

بررسی روند تغییر FIRMWARE تلفن سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ :

 

 

برای تغییر فریمور تلفن ۷۹۶۰ و یا ۷۹۴۰ ابتدا باید فایل‌های مورد نیاز را تهیه کنیم (فایل‌های لازم در انتهای این مقاله برای دانلود در دسترس می‌باشند) سپس از طریق یک سرویس TFTP سرور آن فایل‌ها را برای تلفن در دسترس قرار دهیم . از طرفی در برخی موارد ممکن است به دلایل مختلفی مانند بوت نشدن تلفن و یا …. نتوانیم به صورت دستی روی تلفن ، IP سرور TFTP را تنظیم نماییم در چنین حالتی باید از یک سرویس DHCP برای معرفی سرور TFTP با Option شماره ۶۰ و یا ۱۵۰ استفاده نماییم .

پس با توجه به توضیحات ذکر شده به طور کلی پس از آماده سازی فایل‌های لازمه به یک TFTP Server و یک DHCP سرور احتیاج داریم . در سناریویی که قصد انجام آن را داریم ما از نرم‌افزار Tftpd64 برای راه‌اندازی TFTP و DHCP استفاده می‌نماییم .

تذکر : همانطور که می‌دانیم اگر در شبکه خود بیش از یک DHCP server داشته باشیم خدمات ویپ ممکن است با اختلال رو به رو شویم .

تذکر : قابلیت DHCP باید روی تلفن فعال باشد و روی آن IP قرار نگرفته باشد .

آماده سازی فایل‌ها برای تغییر فریمور تلفن سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ :

 

همانطور که ذکر شد در سناریویی که مطرح می‌کنیم ، می‌خواهیم فریمور تلفن سیسکو ۷۹۶۰ را به حالت سیپ ساپورت تغییر دهیم . اگر به فایل‌های کانفیگ و فریمور تلفن که لینک دانلود آن در پایین صفحه وجود دارد نگاه کنید ، فایل‌هایی را می‌بینید که نام‌ آن‌ها فرمت SIP************.cnf را دارند . این فایل‌ها فایل کانفیگ تلفن می‌باشند که برای تنظیم تلفن باید در مرحله‌ی اول نام فایل را به فرمت sip(mac-address).cnf تغییر دهید ( مثلا SIP1a2a3a4a5a6a.cnf ) و سپس این فایل و فایل SIPDefault.cnf را با notepad باز کرده و مقادیر مورد نظر خود را برای تنظیم تلفن وارد نمایید . با کمی دقت به متن فایل‌های کانفیگ می‌توانید نحوه تغییر آن را متوجه شوید . به عنوان مثال به چند مورد از سطر‌های اصلی آن اشاره می‌کنیم .

sip( مک آدرس ).cnf فایل

line1_authname: “شماره یا یوزر داخلی”
line1_password: “پسورد داخلی”

SIPDefault.cnf فایل

proxy1_address: “آدرس سرور”

برای آشنایی بیشتر با نحوه نوشتن جامع فایل‌های کانفیگ بهتر است تحقیقات و مطالعاتی متناسب با تلفن مورد نظر خود داشته باشید .

تغییر FIRMWARE تلفن سیسکو ۷۹۶۰ و ۷۹۴۰ با TFTPD64 :

 

در ابتدای کار باید تلفن و کامپیوتر در یک شبکه به یکدیگر متصل باشند . سپس تنظیمات TFTP را روی نرم‌افزار به صورت ذیل انجام می‌دهیم .

۱- ابتدا وارد نرم‌افزار می‌شویم و روی Settings کلیک می‌کنیم .

۲- سپس وارد تب TFTP می‌شویم و فیلد‌های ذیل را پر می‌کنیم

• Base Directory : در این قسمت آدرس یک فولدر که فایل‌های Firmware جدید را درون آن قرار داده‌اید را وارد نمایید . خدمات voip لازم به ذکر است که فایل‌های Firmware باید از حالت فشرده خارج شده باشد . ( باید Firmware جدید SIP را متناسب با تلفن خود دانلود نمایید . Firmware مناسب SIP ساپورت برای تلفن ۷۹۶۰ در پایین صفحه قابل دانلود می‌باشد . )
• Bind TFTP to this address : در این قسمت باید کارت شبکه‌ای که از طریق آن به تلفن دسترسی دارید و می‌خواهید روی آن سرویس TFTP اجرا شود را وارد نمایید

۳- سپس وارد تب DHCP می‌شویم و فیلد‌های ذیل را پر می‌کنیم .

• IP pool start address : در این فیلد شروع آدرس‌های DHCP مورد نظر را وارد نمایید .
• Size of pool : در این قسمت تعداد IP ارائه شده در DHCP را وارد نمایید .
• Def router : برای تغییر Firmware بهتر است در این بخش IP سیستم خود (TFTP Server) را وارد نمایید .
• Mask : Mask ای پی را وارد نمایید .
• Additional option : در این بخش باید در فیلد اول عدد ۶۰ و در فیلد دوم آدرس سیستم خود ( TFTP Server ) را بدهید . ( در فیلد اول باید عدد Option وارد شود که معمولا عدد ۶۰ یا ۱۵۰ قرار می‌گیرد . )
• Bind DHCP to this address : در این قسمت باید کارت شبکه‌ای که از طریق آن به تلفن دسترسی دارید و می‌خواهید روی آن سرویس DHCP اجرا شود را وارد نمایید .

۴- پس از انجام مراحل فوق روی ok کلیک می‌کنیم . سپس در مرحله آخر کافیست یک بار تلفن خود را خاموش و روشن نمایید . تلفن در هنگام بوت شدن با سرور TFTP ارتباط برقرار کرده و فایل‌های Firmware جدید را دریافت می‌کند .

برای مطالعه و آموزش بیشتر مطالب مرتبط با تجهیزات ویپ Cisco ، بلاگ‌های آموزش ویپ گروه VoiPing را دنبال نمایید . در مقالات بعدی به تغییر Firmware دیگر تلفن‌های سیسکو و کانفیگ تجهیزات ویپ این شرکت می‌پردازیم .

سیستم نظرسنجی تلفنی ویپ

همواره یکی از چالش هایی که مدیران با آن مواجه هستند. ارزیابی عملکرد کارکنان خود می باشد . در مراکز پشتیبانی و یا خدمات مشتریان بهترین راه حل برای ارزیابی کارایی کارکنان نظر سنجی از مشتریان می باشد . نظر سنجی سنتی از مشتریان فرآیندی وقت گیر و پر هزینه می باشد . اما ما راه حلی نوین برای این مشکل داریم .

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

 

ماژول نظرسنجی ویپ به چه شکل کار میکند ؟

ماژول نظرسنجی تلفنی  ویپ ویپینگ بدین صورت عمل می کند که بعد از تماس و پایان مکالمه توسط اپراتور تماس قطع نشده و مشتری شما به نظرسنجی متصل می شود و  می تواند با استفاده از صفحه کلید تلفن به اپراتور امتیاز بدهد.

سیستم نظرسنجی تلفنی مناسب چه سازمان هایی می باشد ؟

اگر صاحب یک مرکز پشتیبانی ، خدمات پس فروش  و یا تعداد زیادی اپراتور تلفن دارید قطعاً ماژول نظرسنجی ویپینگ تحولی اساسی در کسب و کار شما ایجاد خواهد کرد .

آیا امکان دریافت نظر به صورت صوتی در سیستم نظرسنجی تلفنی وجود دارد ؟

بله یکی از قابلیت های بارز ماژول نظر سنجی ویپینگ بدین صورت است که اگر کاربر خدمات ویپ امتیاز پایینی به اپراتور بدهد (حداقل امتیاز توسط مدیر تعیین خواهد شد) از کاربر خواسته می شود تا مشکل خود را از طریق ضبط یک فایل صوتی بیان کند تا توسط مدیر پیگیری شود. این فایل صوتی را هم در پنل وب این ماژول می توان مشاهده کرد و هم به آدرس پست الکترونیک مدیر ارسال خواهد شد.

ماژول نظرسنجی

چطور می توان از نظرات ارسالی  در سیستم نظرسنجی تلفنی گزارش گرفت؟

ماژول نظر سنجی ویپینگ داری کنترل پنل تحت وب قدرتمندی است که می توانید گزارش های متنوعی از سیستم نظر سنجی تهیه تمایید  . میانگین عملکرد اپراتور ها را بررسی کنید و یا به صورت اختصاصی یک اپراتور را پیگیری کنید . تمام امتیاز های ثبت شده ، فایل های صوتی و مشخصات تماس گیرنده در این ماژول قابل مشاهده می باشند . می توانید گزارش ها را به صورت جدول و یا نمودار مشاهده نمایید.

ماژول نظرسنجی ویپ روی چه مراکز تلفنی قابل نصب است ؟

ماژول نظرسنجی ویپینگ قابل نصب روی تمام مراکز تلفنی مبتنی بر استریسک می باشد . خدمات voip از این میان می توان به سیستم تلفنی های  Elastix , Issabel ، FreePBX اشاره کرد. در صورتی که هنوز از مراکز تلفنی سنتی استفاده می کنید بهتر است همین حالا دست به کار شوید و مرکز تماس خود را متحول کنید.

ماژول نظرسنجی الستیکس ایزابل freepbx

ماژول نظرسنجی ویپینگ چه مزایایی نسبت به دیگر سیستم های نظرسنجی تلفنی دارد؟

• ماژول نظر سنجی ویپینگ هیچ وابستگی به صف تماس ندارد . بدین صورت که نظر سنجی می تواند روی یک داخلی مستقیم هم فعال شود .
• ویژگی دیگری که قابل ذکر است امکان شیفت بندی اپراتور ها می باشد در واقع اپراتورهایی که از یک داخلی به صورت مشترک استفاده می کنند با اعمال شیفت بندی از هم جدا می شوند.
• عدم از کار افتادگی واسط کاربری در سیستم هایی مثل الستیکس ، ایزابل و یا FreePBX از مزیت‌های این ماژول می باشد.
• امکان اتصال به انواع CRM و اتوماسیون اداری برای ارسال گزارش ها از طریق وب سرویس .
• امکان ارسال پست الکترونیک مربوط به صداهای ضبط شده مشتریان ناراضی .

با خرید ماژول نظرسنجی تلفنی ویپینگ چه امکاناتی نصیب من می‌شود ؟

1. یک ماژول بسیار بسیار کامل با انواع امکانات برای نظر سنجی از مشتریانتان
2. نصب رایگان این ماژول توسط تیم فنی ویپینگ برای شما
3. پشتیبانی ۲ ماه کاملا رایگان توسط تیم فنی ویپینک برای این محصول ، پس از خرید این محصول

ماژول اعلام کد اپراتوری

ماژول اعلام کد اپراتوری برای الستیکس، ایزابل و FREEPBX در یک نگاه

آیا تا به حال برای شما اتفاق افتاده است که هنگام تماس با یک مرکز تلفنی یک سازمان، پیش از برقراری ارتباط با اپراتورِ پاسخگو به شما، اطلاعات آن اپراتور، مانند کد اپراتوری و یا حتی نام اپراتور، به شما اعلام و سپس تماس تلفنی برقرار شود؟

اگر به عنوان مشتری با این سیستم پاسخگو ارتباط برقرار کرده باشید ماژول اعلام کد اپراتوری مطمئناً حس رضایت و اعتماد بیشتری نسبت به سازمان­ هایی که دارای سیستم پاسخگویی مستقیم و سنتی هستند، در شما ایجاد خواهد شد.

اگر  شما هم به عنوان یک سازمان که دارای سیستم پاسخگویی تلفنی می باشد، علاقه دارید با استفاده از این قابلیت، کیفیت پشتیبانی خدمات خود را بهبود ببخشید و در جهت افزایش حس رضایت و اعتماد  مشتریان قدم بردارید، ماژول اعلام کد اپراتوری voiping بهترین پیشنهاد ممکن برای شما خواهد بود.

 

• < a href="https://voiping.ir/product/%d9%85%d8%a7%da%98%d9%88%d9%84-%d8%a7%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%85-%da%a9%d8%af-%d8%a7%d9%be%d8%b1%d8%a7%d8%aa%d9%88%d8%b1%db%8c/" target="_blank".
• 
• 

 

آشنایی با قابلیت ها و ویژگی های ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ

عدم نیاز به برنامه نویسی و توسعه

نرم افزار متن باز استریسک (Asterisk)، یکی از محبوب ترین و پرکاربرد ترین نرم افزارها در خدمات ویپ مراکز تلفنی VOIP است که تمام قابلیت های کاربردی یک سیستم تلفنی مانند تماس اینترنتی، ایجاد شماره های داخلی دلخواه، صف انتظار پاسخگویی ، استفاده از منشی تلفنی و …. را برای شما فراهم می کند . اما برای توسعه ماژول های کاربردی این نرم افزار، نیاز به دانش در زمینه برنامه نویسی استریسک خواهید داشت.

بنابراین اگر شما هم از سیستم های تلفنی مبتنی بر استریسک مانند Elastix , Issabel و FreePBX استفاده می کنید و قصد راه اندازی ماژول اعلام کد اپراتوری شخصی خود را دارید، باید دانش توسعه آن را نیز داشته باشید . اما با استفاده از ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ، تمام پیچیدگی های توسعه برای شما پنهان خواهد شد و فقط با استفاده از یک پنل مدیریتی تحت وب، قابلیت تعریف روش های اعلام کد اپراتوری را خواهید داشت.

عدم ایجاد اختلال در واسط کاربری الستیکس، ایزابل و FreePBX

با توسعه و سفارشی سازی ماژول های مختلف در سیستم های تلفنی مبتنی بر استریسک، همواره شاهد اختلال در قسمتی از واسط کاربری تحت وب نرم افزارهای FreePBX ، Issabel  و یا Elastix خواهیم بود . اما ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ با جداسازی و ارائه یک واسط تحت وب مجزا اما یکپارچه برای مدیریت این ماژول، باعث حذف اختلال های بوجود آمده در نرم افزار های ذکر شده خواهد شد.

امکان فعال سازی و غیر فعال سازی آسان ماژول اعلام کد اپراتوری

در ماژول اعلام کد اپراتوری توسعه داده شده در تیم ویپینگ، تمام امکانات مدیریتی این ماژول از جمله امکان فعال سازی و غیر فعال سازی، در یک صفحه به صورت کامل قرار داده شده است و  شما به راحتی و تنها با زدن یک تیک ساده، می توانید ماژول را در سیستم خود فعال یا غیر فعال کنید .

 

شخصی سازی اعلام های ماژول

آیا شما به عنوان یک سازمان، علاقه دارید تا هر اپراتور را به شکل دلخواه خدمات voip خود به تماس گیرنده معرفی کنید ؟

با استفاده از قابلیت های ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ ، می توانید از عبارت های مختلفی جهت اعلام اطلاعات به تماس گیرندگان استفاده کنید. عباراتی مانند “اپراتور شماره …” و یا “کارشناس شماره …” که به صورت پیش فرض در سیستم قرار دارند .

 

امکان بارگذاری اعلام های دلخواه

در تیم توسعه ویپیگ، علاوه بر قابلیت های پیش فرض ذکر شده برای اعلام کد اپراتور، امکان منحصر به فرد دیگری برای این کار در نظر گرفته شده است.

در ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ ، این امکان وجود دارد تا مدیریت سیستم، اعلام های دلخواه خود را برای این ماژول بارگزاری نماید . یعنی هر آنچه که شما علاقه دارید تا به عنوان اعلام برای تماس گیرنده پخش شود را تحت یک فایل صوتی به راحتی در پنل تحت وب ماژول آپلود نمایید . در این صورت هنگام تماس مشتری و اتصال آن به اپراتور ، به جای اعلام عبارات پیش فرض، فایل صوتی ضبط شده شما برای تماس گیرنده پخش خواهد شد .

 

ماژول اعلام کد اپراتوری مناسب چه سازمان هایی می­ باشد ؟

تمامی سازمان هایی که از سیستم های تلفنی VOIP و مبتنی بر استریسک استفاده می کنند، امکان استفاده از این ماژول را دارند .

با خرید ماژول اعلام کد اپراتوری ویپینگ چه مزایایی نصیب من می شود؟

1. یک ماژول کاملا هوشمند برای اعلام مشخصات اپراتورها با تمامی امکانات ذکر شده در بالا
2. نصب رایگان این ماژول توسط تیم فنی ویپینگ برای شما
3. پشتیبانی ۲ ماه کاملا رایگان توسط تیم فنی ویپینک برای این محصول

ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین

نگاهی گذرا به ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین

در دنیای امروز کسب و کار، مدیریت ارتباط با مشتریان به ابزاری مهم در جهت افزایش درآمد و کاهش هزینه های سازمان  تبدیل شده است و این امر از طریق گام‏‌هایی که به منظور ایجاد، توسعه، نگهداری و بهینه‌سازی روابط طولانی‌مدت و ارزشمند بین مشتریان و سازمان برداشته می‏‌شود، محقق می شود و در این مسیر، نرم افزارها و تکنولوژی های مختلفی به کمک سازمان ها آمده است.

تیم توسعه Voiping هم راهکاری را در قالب ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین ، برای شما فراهم کرده است تا شما عزیزان بتوانید قدم مهمی در جهت ایجاد یک رابطه موثر و مناسب با مشتریان بردارید.

 

• 
•  
  

 

 

اگر شما علاقه دارید تا شماره تماس مخاطبان خود را به محض اولین تماس با سازمان، به صورت خودکار ذخیره کنید و پس از پایان تماس، متنی را در قالب خوش آمدگویی به این مخاطب ارسال کنید، ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین راهکار بسیار مناسبی برای سازمان شما خواهد بود.

 

آشنایی با قابلیت ها و ویژگی های ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین

۱- چند قابلیت در یک ماژول

اگر با سایر ماژول های توسعه داده شده توسط تیم توسعه Voiping، مانند دفترچه تلفن تحت وب هوشمند ، سیستم نظرسنجی تلفنی  و ماژول اعلام کد اپراتوری آشنا نیستید به شما پیشنهاد می ­کنیم که حتما با مراجعه به این محصولات با ویژگی های منحصر به فرد آن ها آشنا شوید.

شما با خرید این محصول صاحب یک پنل مدیریتی تحت وب یکپارچه خواهید شد که در این پنل، تمامی محصولات ویپینگ در دسترس شما خواهد بود و به راحتی می توانید از تمامی آنها در همین پنل استفاده کنید.

در ضمن شما با فعال کردن ماژول ذخیره سازی شماره مخاطبین در این محصول ، خدمات ویپ این امکان را خواهید داشت که به صورت خودکار، تمام شماره هایی که برای اولین بار با سازمان شما تماس می گیرند را ذخیره کنید که این امر ارزش بسیار زیادی برای امر بازاریابی و فروش شما خواهد داشت.

جالب است بدانید شما تنها نیاز به زدن یک تیک برای فعال سازی خواهید داشت و سیستم نیازمند هیچ گونه تنظیم دیگری نخواهد بود.

 

 

 

۲- فعال سازی آسان ارسال پیامک خوشامدگویی

با فعال سازی ماژول جمع آوری شماره های مخاطبین، شما قادر خواهید بود تا به راحتی قابلیت ارسال پیامک به مخاطبان را نیز فعال یا غیر فعال کنید.

این قابلیت، به شما امکان خواهد داد تا به هنگام تماس از طرف مخاطب جدید با سازمان، علاوه بر ذخیره شماره مخاطب، یک پیامک خوش آمدگویی بعد از اتمام تماس به مخاطب ارسال شود تا به این شکل بتوانید اولین قدم های سازمان خود را در ایجاد رابطه موثر با مخاطبینتان بردارید.

همانند قابلیت فعال سازی ماژول، این امر نیز تنها با یک تیک فعال می شود و شما نیاز به هیچ تنظیمات اضافی برای فعال سازی ارسال پیامک برای مخاطبین خود نخواهید داشت.

۳- شخصی سازی متن پیامک ها

اگر علاقه دارید تا متنی دلخواه برای ارسال به مخاطبین خود تنظیم کنید اصلا نگران نباشید.

در ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین ویپینگ، خدمات voip امکان ارسال پیامک با متن دلخواه وجود دارد، به این شکل که شما می توانید با استفاده از پنل مدیریت تحت وب این ماژول، نوع متن ارسالی خود را از میان چندین نمونه پیامک آماده انتخاب کنید و جالب تر آنکه می توانید بخش اعظمی از این متن را با عبارات دلخواه خود شخصی سازی کنید و سپس برای ارسال به مخاطبین آماده کنید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ضرورت استفاده از ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین

پیش از این ذکر شد که در جهت مدیریت ارتباط با مشتریان، راهکارهای مختلفی در قالب تکنولوژی ها و نرم افزار های گوناگون وارد بازار شده است و هر کدام از این راهکارها می توانند قدم های مهمی در جهت بهبود ارتباط با مشتریان به شمار آیند. پس ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین نیز یک راهکار بسیار خوب و البته ارزان در این مسیر می باشد.

اگر  قصد آن دارید تا با روشی ارزان و ساده یک قدم در جهت شروع یک ارتباط موثر با مشتریان خود بردارید، ماژول ذخیره ساز اطلاعات مخاطبین Voiping یک راهکار مناسب برای شما خواهد بود زیرا با استفاده از این ماژول شماره قادر خواهید بود، شماره مخاطبین جدید را به صورت خودکار ذخیره کنید تا بدون هیچ دردسر دارای یک بانک عظیم از شماره های تماس مخاطبان خود باشید و برای خوش آمدگویی به این مخاطب، یک پیامک با متن دلخواه خود ارسال کنید که این امر تاثیر بسیار فراوانی در جهت ایجاد حس رضایت، تعهد و وفاداری به عنوان مهم ترین مولفه های مدیریت ارتباط با مشتری در مخاطبین خواهد داشت.

مزایای استفاده از ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی به مخاطبین

1. دریافت ماژول ارسال پیامک خوش آمدگویی
2. دریافت ماژول جمع آوری شماره های مخاطبین
3. دریافت ماژول اصلاح شماره و نام در کالر آیدی به ارزش ۱۰۰،۰۰۰ تومان ، به صورت رایگان
4. نصب رایگان این ماژول توسط تیم فنی ویپینگ برای شما
5. پشتیبانی ۲ ماه کاملا رایگان توسط تیم فنی ویپینگ برای این محصول

 

دفترچه تلفن تحت وب هوشمند

معرفی دفترچه تلفن تحت وب هوشمند

یکی از نیازهای همیشگی در سازمان ها و ادارات ، برقراری تماس های تلفنی با تلفن همراه یا ثابت مشتریان و همکاران می باشد ، طبیعتا مدیریت حجم بالای اطلاعات مخاطبان با استفاده از روش های قدیمی مانند استفاده از دفترچه تلفن های کاغذی، امری دشوار و سخت خواهد بود . این امر معمولا در بسیاری از موارد با اتلاف وقت، هزینه و اطلاعات همراه می باشد . در طول سال های اخیر راهکارهایی در قالب نرم افزارهای کامپیوتری با عنوان دفترچه تلفن تحت وب یا تحت شبکه وارد بازار شده است.

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

پیشنهاد ما به شما عزیزان دفترچه تلفن تحت وب هوشمندی است که به شما در مدیریت اطلاعات مخاطبان به صورت یکپارچه و برقراری تماس در کوتاه ترین زمان و راحت ترین شکل ممکن کمک خواهد کرد.

 

 

معرفی قابلیت های دفترچه تلفن تحت وب هوشمند

دفترچه تلفن تحت وب هوشمند ما دارای قابلیت ها و ویژگی های منحصر به فرد و متعددی است خدمات ویپ که در این بخش شما را با این قابلیت ها آشنا خواهیم کرد:

۱ : تماس آسان بدون نیاز به شماره گیری

یکی از منحصر به فردترین قابلیت های نرم افزار دفترچه تلفن تحت وب VoiPing ، برقراری تماس با مخاطبین، بدون نیاز به شماره گیری تلفن مخاطب می باشد.

اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که از مراکز تلفنی VoIP استفاده می کنید، این قابلیت را خواهید داشت تا پس از جستجوی مخاطب مورد نظر و مشاهده اطلاعات تماس این فرد، با یک کلیک بدون نیاز به شماره گیری دستی، با مخاطب خود ارتباط برقرار کنید. این امکان واقعا لذت بخش نیست ؟

 

 

۲ : تماس مستقیم

از دیگر قابلیت های دفترچه تلفن تحت وب هوشمند VoiPing ، قابلیت تماس مستقیم و بدون واسطۀ مخاطب با شما می باشد، به این شکل که شما در هنگام ثبت مخاطب در دفترچه تلفن، می توانید این امکان را برای مخاطبین خود بوجود آورید تا در هنگام نیاز به برقراری ارتباط با شما، بدون وارد کردن شماره داخلی و عبور از واسط هایی مثل منشی تلفنی، به طور مستقیم با شما ارتباط برقرار کنند.

۳ : برچسب گذاری مخاطبین

در این دفترچه تلفن تحت وب، توانایی خواهید داشت تا در هنگام ثبت اطلاعات مخاطبان خود، خدمات voip از قابلیت برچسب گذاری روی آن مخاطبان استفاده کنید. این قابلیت در زمان استفاده از ماژول تماس خودکار بسیار کاربردی خواهد بود و به شما در برقراری ارتباط خودکار با دسته خاصی از مشتریان کمک خواهد کرد.

۴ : مدیریت نقش ها

از ویژگی های منحصر به فرد دفترچه تلفن تحت وب هوشمند VoiPing ، قابلیت گروه بندی کاربران در مدیریت نرم افزار می باشد که به راحتی در این برنامه کاربردی قابل اجرا و مدیریت می باشد.در کنار تمامی امکانات لازم و ضروری برای مدیر سیستم مانند تنظیمات سیستم، مشاهده و مدیریت اطلاعات کاربران سیستم و….شما به عنوان مدیر سیستم این قابلیت را خواهید داشت تا برای سیستم خود نقش هایی به دلخواه تعریف کنید و سپس کاربران موجود در سیستم را در این گروه های کاربری قرار دهید.

وجود قابلیت مدیریت نقش ها در سیستم به دلیل امکان خصوصی بودن یا نبودن شماره های مخاطبین می باشد که در ادامه به طور کامل معرفی خواهد شد اما به جرات می توان گفت که این قابلیت در این نرم افزار یکی از قابلیت های منحصر به فرد دفترچه تلفن تحت وب هوشمند می باشد.

 

۵ : سیستم مدیریت مخاطبین

از قابلیت های منحصر به فرد این نرم افزار دفترچه تلفن تحت وب، قابلیت خصوصی کردن مخاطب در هنگام ثبت و ذخیره سازی است که فرد مخاطب را از دید سایر کاربران در هنگام جستجو مخفی نگه می دارد.البته ذکر این نکته ضروری است که با وجود قابلیت گروه بندی کاربران، مخاطبان خصوصی برای افراد در یک گروه قابل جستجو خواهند بود.

 

 

۶ : قابلیت فیلتر اطلاعات

سیستم جستجوی اطلاعات مخاطبان در دفترچه تلفن تحت وب هوشمند، به صورت پیش فرض روی تمامی فیلدهای اطلاعاتی وارد شده جستجو را انجام می دهد اما با استفاده از قابلیت فیلتر که در  این نرم افزار قرار داده شده، این امکان را خواهید داشت تا با انتخاب فیلد مورد نظر خود، جستجو را با دقت بالاتر و به صورت اختصاصی روی فیلد مورد نظر خود انجام دهید.

 

این دفترچه تلفن مناسب چه افرادی می باشد؟

این محصول بهترین پیشنهاد برای استفاده در ادارات و سازمان های بزرگ می باشد که دارای مشتریان و همکاران با تعداد بالا هستند و مسئولین دفاتر و منشی ها برای برقراری تماس با مخاطبان نیاز به صرفه جویی در وقت و هزینه و سرعت عمل هستند .

اگر از بستر تلفنی voip استفاده می کنید، این محصول می تواند بهترین پیشنهاد ممکن برای شما باشد زیرا علاوه بر قابلیت مدیریت مخاطبان و جستجو در اطلاعات، امکان برقراری تماس با مخاطبان بدون شماره گیری و تنها با یک کلیک برای کاربران فراهم می شود که این امر سرعت عمل و کارایی شما را در برقراری ارتباط با مخاطبان در سازمان به شدت افزایش خواهد داد.

این دفترچه تلفن مناسب چه افرادی نمی باشد؟

اگر در سازمان ها یا اداراتی هستید که اصلا سرعت عمل و کیفیت در برقراری ارتباط با مخاطبان در کنار صرفه جویی در زمان، منابع و انرژی برای شما مهم نیست و علاقه ندارید تا با استفاده از یک برنامه کاربردی تحت وب در سراسر سازمان تنها با یک جستجوی ساده به اطلاعات مخاطبان دسترسی داشته باشید، محصول ما نمی تواند محصول خوبی برای شما باشد.

با خرید دفترچه تلفن تحت شبکه ویپینگ چه امکاناتی نصیب من می شود؟

1. یک دفتر چه تلفن کاملا هوشمند با تمامی امکانات ذکر شده در بالا
2. ماژول اصلاح شماره و نام در کالر آیدی به ارزش ۱۰۰،۰۰۰ تومان ، به صورت رایگان
3. نصب رایگان این نرم افزار توسط تیم فنی ویپینگ برای شما
4. پشتیبانی ۲ ماه کاملا رایگان توسط تیم فنی ویپینک برای این محصول